- Như Ngọc
Chính quyền Trump hôm thứ Tư (19/8) đã đình chỉ hoặc chấm dứt ba thỏa thuận song phương với Hồng Kông, trong đó bao gồm thỏa thuận dẫn độ và thỏa thuận miễn giảm thuế.
Theo hãng tin AP, ba thỏa thuận với Hồng Kông mà Washington đình chỉ hoặc chấm dứt gồm chuyển giao những tội phạm đào thoát, chuyển giao các tù nhân đã bị kết án và miễn giảm thuế đối ứng trên các khoản thu nhập từ hoạt động vận tải quốc tế.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo viết trên Twitter: “Đảng Cộng sản Trung Quốc lựa chọn bóp nghẹt tự do và tự trị của người dân Hồng Kông”.
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Mỹ lý giải cho việc đưa ra động thái mới nhất nêu trên bằng việc viện dẫn Bắc Kinh vi phạm cam kết sẽ duy trì tự trị cao cho Hồng Kông trong vòng 50 năm kể từ năm 1997 khi chế độ này nhận chuyển giao chủ quyền Hồng Kông từ chính phủ Anh Quốc.
Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết động thái mới nhất mà họ thực hiện là chiểu theo lệnh hành pháp Tổng thống Trump ký ngày 14/8. Lệnh này tuyên bố Hồng Kông “không còn có quyền tự trị đầy đủ để nhận được sự đối xử khác biệt của Mỹ so với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus nói trong tuyên bố hôm 19/8: “Những bước đi này nhấn mạnh sự quan ngại sâu sắc của chúng tôi về quyết định của Bắc Kinh trong việc áp đặt Luật An ninh Quốc gia, đã đang bóp nghẹt các quyền tự do của người dân Hồng Kông”.
Bà Ortagus nói các nhà chức trách Hồng Kông vào sáng 19/8 đã được thông báo về các quyết định này của Mỹ. Thông báo của Mỹ cho Hồng Kông nêu rõ động thái mới nhất của họ xuất phát từ những bước đi quyết liệt của Đảng Cộng sản Trung Quốc nhằm làm xói mòn tự trị cao độ mà chính Bắc Kinh đã hứa với Hồng Kông.
Bộ Ngoại giao Mỹ không nêu rõ trong ba thỏa thuận nêu trên, cái nào họ đình chỉ tạm thời, cái nào chấm dứt hoàn toàn.
Trước đó, các nước phương Tây khác như Úc, Canada, New Zealand, Đức, Pháp và Anh trong vài tuần qua đã lần lượt tuyên bố đình chỉ thỏa thuận dẫn độ với Hồng Kông.
Chính quyền Trump gần đây cũng đã hiện thực hóa việc chấm dứt đặc quyền thương mại mà Hồng Kông đã được hưởng hơn 20 năm qua và đã áp đặt chế tài nhiều quan chức Hồng Kông và Trung Quốc Đại lục, gồm cả Trưởng Đặc khu Hồng Kông Carrie Lam.
“Tổng thống Trump đã nói rõ ràng rằng Mỹ sẽ đối xử với Hồng Kông như ‘một quốc gia, một chế độ’ và hành động chống lại các cá nhân đã đang bóp nghẹt tự do của người Hồng Kông”, bà Ortagus nói trong tuyên bố hôm 19/8.
Theo Nam Hoa Tảo báo (Hồng Kông), trong buổi họp báo hôm 19/8 tại Tòa Bạch Ốc, Tổng thống Trump đã không trực tiếp đề cập tới những hành động mới nhất của Bộ Ngoại giao Mỹ đối với Hồng Kông, nhưng ông đã bình luận rằng Mỹ sẽ không còn “trợ cấp” cho Hồng Kông” bằng “những ưu đãi” nữa.
“Tôi đã đang rút lại tất cả”, ông Trump nói. “Chúng ta đã thực sự cho họ những ưu đãi và trợ cấp to lớn để họ sẽ thành công, vì tự do. Nhưng bây giờ sự tự do đó rõ ràng đã bị lấy đi, chúng ta sẽ giữ lại tất cả những ưu đãi mà chúng ta đang mang tới cho họ, những thứ trị giá hàng tỷ, hàng tỷ USD”.
Ông Trump không nói rõ những “ưu đãi” đối với Hồng Kông là gì. Nhưng Nam Hao Tảo báo nhận định rằng phát biểu này của tổng thống Mỹ gần giống với những gì ông đã nói hôm thứ Năm tuần trước, khi đó ông dự đoán rằng thị trường Hồng Kông sẽ “đi xuống địa ngục” khi thành phố này nằm dưới sự kiểm soát của Trung Quốc.
Như Ngọc